Een notenallergie, hoe erg kan zoiets zijn? Het antwoord is: zo erg dat dat er mensen zijn overleden na het uitwisselen van een zoen met iemand die een boterham met pindakaas had gegeten.
Zo overleed in 2016 de 20-jarige Myriam Ducre -LeMay nadat zij de symptomen van een anafylactische shock begon te voelen waarop zij haar vriend vroeg of hij pinda’s had gegeten. Toen hij zei dat dat zo was, zei ze dat hij direct een ambulance
moest bellen. Helaas was het toen al te laat. Myriam stierf aan een hartstilstand op weg naar
het ziekenhuis.
De ernst en het gevaar van voedselallergieën is iets waar ook Nathalie (27) over mee kan praten:
‘Voor mij graag een Chai thee, een croissant en de citroen muffin’. De jongen achter de
toonbank van de koffieshop glimlachte naar me en zei dat hij het wel even zou komen brengen.
Ik ging op het terras te gaan zitten, waar de Spaanse ochtendzon uitbundig in mijn gezicht
scheen. Dit was het perfecte begin van ons weekje Barcelona.
Mijn vriendin Claudia en ik zaten een beetje te kletsen over wat we die dag als eerste wilden
gaan doen, toen onze bestelling werd gebracht. Ik nam een slok thee en viel vervolgens aan op
mijn croissantje. Daarna had ik nog steeds honger, dus ik brak een groot stuk van mijn muffin en propte dat in mijn mond. Ik wist direct dat het foute boel was, maar het was al te laat. Ik had het stuk al doorgeslikt.
‘Wat is er?!’ Claudia zag direct aan mijn gezicht dat het helemaal mis was. ‘Je ogen rolden bijna uit je hoofd van pure horror’ zei ze later. ‘Er zitten noten in deze muffin!’ perste ik eruit.
Dat klinkt misschien niet als een groot probleem voor de meeste mensen, maar ik ben super
allergisch voor noten. Opzwellende lippen en uitslag zijn nog de minst erge reacties die ik heb
gehad, maar in het meest noodlottige geval krijg ik van top tot teen netelroos, slaat mijn keel
dicht en beland ik in een anafylactische shock.
Ik weet al dat ik een notenallergie heb sinds ik twee was en op de eerste hulp belandde door
een boterhammetje met pindakaas. Sindsdien zijn noten in allerlei vormen de vloek van mijn
bestaan geweest. In Nederland worden alle voedingsmiddelen netjes gelabeld, dus heb ik meestal geen reden om me echt zorgen te maken, als ik de etiketten tenminste goed lees. En ik weet wat voor voedingsmiddelen en gelegenheden ik zoal moet mijden, zoals Aziatische noedels en Thaise restaurants waar pinda’s zo’n beetje over elk gerecht worden gestrooid.
Iedereen lijkt tegenwoordig wel een soort allergie te hebben, en daarom denken mensen vaak
dat je een of ander belachelijk dieet volgt als je zegt dat je allergisch bent, en nemen ze het niet zo serieus.
Hoe vaak me in restaurants niet gegarandeerd is dat ik alleen noot-vrije producten voorgeschoteld zou krijgen, om vervolgens een gerecht dat is gegarneerd met pesto
(pijnboompitten!) voor mijn neus te krijgen. En toen ik een paar jaar geleden naar Amerika vloog kreeg ik een vliegtuigmaaltijd waarop een sticker met ‘nut-free’ zat, maar onder het zilverfolie vond ik witvis met amandelen.
Inmiddels ken ik het woord ‘noot’ in zo’n twintig talen. maar zelfs als ik goed oplet en alle
etiketten lees, gaat het wel eens mis. Op mijn werk hadden we een keer een afscheidsborrel.
Mijn collega’s zijn allemaal op de hoogte, dus er was rekening gehouden met mijn allergie.
Zorgeloos pakte ik een handje naturel chips uit een schaal. Bleek het een nieuwe smaak die
was gebakken in olie waar pinda’s in waren verwerkt. Ik proefde het direct, dus spuugde het
chipje direct uit. Maar ik kreeg toch een aanval. En dan werk ik in een ziekenhuis, kun je
nagaan.
Genezen van een notenallergie kan helaas niet, dus ik moet er mee zien te leven.
Tegenwoordig bak ik zelfs zelf brood, dat scheelt een hoop gedoe.
Ook draag ik altijd een Epi-pen bij me. Een soort automatische injectiespuit voor eenmalig
gebruik, die gevuld is met epinefrine, een ander woord voor adrenaline. Dat is een hormoon dat je bloedvaten vernauwt en je luchtwegen verwijdt. Effecten als kortademigheid, benauwdheid, zwelling van de tong, moeite met slikken en hartklachten als gevolg van een hevige allergische reactie worden op deze manier opgeheven. Meestal tijdelijk, maar dan heb je genoeg tijd om naar het ziekenhuis te komen voor eventuele verdere behandeling.
Met andere woorden: het is een klein maar nogal essentieel dingetje, dat kan voorkomen dat je doodgaat.
Helaas was ik nogal slordig geweest met de mijne. Je moet een Epi-pen regelmatig
vervangen, en de mijne bleek over datum te zijn op het moment dat het erop aan kwam.
Normaal gesproken heb ik de neus van een bloedhond als het gaat om noten. Ik kan ze ruiken
van een kilometer afstand. De enkele keer dat er een verdwaalde noot doorheen slipte, zoals
met de chips op mijn werk, proefde ik het direct en spuugde het kleine kreng uit voor het
doorslikken. Dat resulteerde dan in blaren in mijn mond, maar het effect was lang niet zo erg als wanneer er een noot daadwerkelijk door mijn keel heen zou gaan.
Maar nu had ik dus een halve muffin met pistache-noten naar binnen gepropt. De sterke,
overheersende citroengeur had me op het verkeerde been gezet, en ik had alleen maar een
verlopen Epi-pen.. Met de moed der wanhoop grabbelde ik het ding uit mijn tas en drukte het in mijn been, maar er gebeurde niets, behalve dat ik het nog benauwder kreeg.
Ik voelde de tranen in mijn ogen prikken.
Ik sprong op en begon trillen en heen en weer te lopen, al roepend: ‘Wat moet ik doen? Wat moet ik doen ?!’ Ik pakte mijn kop thee en probeerde elk noten-restant uit mijn mond en keel te gorgelen en spoelen.
Het moet een raar gezicht zijn geweest voor de andere terrasgasten, maar ik was alle schaamte voorbij. Het gevoel dat ik had is moeilijk te beschrijven. Mijn mond en keel voelden alsof ze in brand stonden, tegelijk met een vreselijke jeuk. En ik kon bijna niet meer ademen. Het leek alsof er een levensgrote cactus in mijn keel werd geduwd, waardoor ik langzaam stikte. Het is het meest verschrikkelijke, angstaanjagende gevoel dat ik ooit heb meegemaakt.
Ik wist zeker dat ik dood zou gaan, waardoor ik bovenop mijn allergische reactie ook nog eens
een paniekaanval kreeg.
Ik begon te hyperventileren, mijn hele lichaam deed inmiddels pijn en ik stond te tollen op mijn benen. De laatste gedachte die door mijn hoofd schoot was dat ik niet op een terras in
Barcelona wilde doodgaan, en toen viel ik flauw.
Ik werd wakker in een Spaans ziekenhuis, en ik herinner me alleen nog flarden van de rest van de dag. Ik ben nog meerdere keren weggevallen en het duurde een dikke twee dagen voor de pijn in mijn lijf enigszins wegebte. Claudia vertelde dat de jongen van de koffieshop een
ambulance had gebeld nadat zij had gegild wat er aan de hand was, en dat ik geluk had dat ik
niet dood was.
Ik voelde me ontzettend schuldig dat ik onze vakantie had verpest. En ik voelde me gefrustreerd omdat ik de controle over mijn eigen lichaam was verloren. Ik had natuurlijk moeten vragen of er noten in die stomme muffin zaten, en ik had niet zo nonchalant om moeten gaan met mijn Epi-pen.
Ik realiseerde me nu pas echt dat dat kleine dingetje het verschil kon zijn tussen leven en dood. Ik heb een harde les geleerd. Maar gelukkig is het enige wat ik eraan heb overgehouden een irrationele angst voor citroen-muffins..’
*Dit verhaal verscheen eerder in Grazia